«Μα δεν κάνουν κάτι, παίζουν», «Μια πλάκα κάναμε, δεν ήταν κάτι σοβαρό», «Για να γελάσουμε έγινε». Πόσο συχνά έχουν ακουστεί τέτοιου είδους δικαιολογίες; Πόσο συχνά έχουν κρυφτεί κάτω από το χαλί τα πολλά και ποικίλα φαινόμενα ενδοσχολικού εκφοβισμού; Και πού τελικά βρίσκονται τα όρια ανάμεσα στην «πλάκα» ή το «χαβαλέ» και την άσκηση παντός είδους βίας;
Η παγκόσμια ημέρα κατά του ενδοσχολικού εκφοβισμού, δεν προσφέρεται για εύκολες καταδίκες, γλυκερούς συναισθηματισμούς, αναθέματα ή ευχολόγια σχετικά με το τί φταίει ή τί πρέπει να αλλάξει στην εκπαίδευση, στην οικογένεια, στην κοινωνία. Είναι σαφές πως το πράγμα έχει ξεφύγει. Πως δεν μιλάμε πια για το αθώο, έστω και χοντροκομμένο πείραγμα, από το οποίο ουσιαστικά δε γλίτωνε ούτε ο ψηλός, ούτε ο κοντός, ούτε ο ευτραφής ούτε ο αδύνατος, κανείς, μέσα σε μια «δημοκρατία του πειράγματος». To bullying δεν είναι πείραγμα, δεν είναι αθώο, δεν έχει καν ως σκοπό το γέλιο ή τη διασκέδαση για εκείνον ο οποίος προβαίνει σε αυτό και τους θεατές του.
Ο ενδοσχολικός εκφοβισμός -θεωρώ τον όρο εξαιρετικά σαφή και προτιμότερο του “bullying” που ομαδοποιεί πολλά και διαφορετικά πράγματα κατά τρόπο όχι πάντα ακριβή- είναι η χειρότερη μορφή άσκησης εξουσίας από τον ισχυρό, ή εκείνον που αισθάνεται ισχυρός, απέναντι στον ασθενέστερο. Γι’ αυτό και δεν έχει όρια, δεν έχει «πλάκα», δεν είναι αστείο. Όσο προωθούμε, στην καθημερινή μας ζωή και στις κοινωνικές μας σχέσεις τη βία, τη «μαγκιά», την αγένεια, δίνουμε το παράδειγμα.
Τί καλύτερο παράδειγμα για να ασκήσει κάποιος ενδοσχολικό εκφοβισμό μπορεί να συναντήσει κανείς από την οδική μας συμπεριφορά; Από τον τρόπο που φερόμαστε και μας φέρονται στις δημόσιες υπηρεσίες; Από την διαρκή διαφήμιση της βίας στο χώρο του αθλητισμού, με παράγοντες και μέσα, να διαγκωνίζονται σε χυδαιότητα;
Δεν υπάρχει κάποιο βίαιο θερμοκήπιο μέσα στο οποίο μεγαλώνουν οι νταήδες. Δεν είναι προϊόντα κάποιου εργαστηρίου βίας. Δεν είναι κάποιος σώνει και ντε βίαιος γονιός που ανατρέφει τους ασκούντες σχολικό εκφοβισμό. Είναι εκείνος που παρκάρει σε ράμπα ΑΜΕΑ, εκείνος που πάει να κλέψει τη σειρά στην ουρά, αυτός που ξύνεται για καβγά, ο φαλλοκράτης, ο ρατσιστής, αυτός που στρέφεται εναντίον των άλλων. Αυτός, που δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα λάθη και τις αδυναμίες του.
Φυσικά και πρέπει τα θύματα να μιλούν, να εμπεδωθεί η ασφάλεια για τους μαθητές και τους γονείς, φυσικά και πρέπει να καθιερωθεί ο «δάσκαλος» ή «καθηγητής εμπιστοσύνης», ο οποίος θα είναι επιφορτισμένος σε κάθε σχολική μονάδα να ακούει τα προβλήματα των μαθητών, να τους συντρέχει και να προλαβαίνει τυχόν παραβατικές συμπεριφορές εντός του σχολικού περιβάλλοντος, φυσικά και πρέπει να υπάρχουν αυστηρές ποινές στους νταήδες, Αλλά δεν αρκεί. Δεν μας λείπει η ενημέρωση πια, ή η ευαισθητοποίηση. Δυστυχώς μετά από πολλά, τραγικά συμβάντα που οδήγησαν ακόμη και σε θανάτους νέων παιδιών, η κοινωνία μας είναι ενήμερη για το πρόβλημα και υπάρχει η σχετική γνώση.
Αυτό που λείπει είναι το παράδειγμα, η καθημερινή συμπεριφορά που πρέπει ως πολίτες και ως μέλη της κοινωνίας να έχουμε, η εμπέδωση του σεβασμού απέναντι στον άλλο, όποιος κι αν είναι αυτός. Μόνο μέσα από τη δική μας, καθημερινή συμπεριφορά, θα γίνει σαφές ότι ο ενδοσχολικός -αλλά και ενδοοικογενειακός, ο ενδοεργασιακός κ.α.- εκφοβισμός, δεν μπορεί να γίνεται ανεκτός.
Είμαι μητέρα τριών παιδιών. Είναι λογικό το θέμα να με αφορά άμεσα. Και με αφορά γιατί δεν θέλω να μεγαλώνω ούτε θύτες αλλά ούτε και θύματα. Και για τούτο, θα κάνω ότι μπορεί να περνάει από το χέρι μου, σαν Ελληνίδα μητέρα, σαν ευαίσθητος πολίτης, σαν άνθρωπος που θέλω να ζω σε μια κοινωνία ούτε προβάτων ούτε λύκων αλλά ανθρώπων.
Τιτή Ντολαπτσή